Kalaja e Tujanit

Ne po flasim për fortifikimin kryesor parahistorik në Shqipërinë Qendrore. Ai është monumenti më i rëndësishëm i arkitekturës ilire nga periudha e hershme. I ndërtuar mbi një kodër konike, shkëmbinjtë e tij përcaktojnë një pjerrësi që zbret nga maja drejt perëndimit. Kalaja ose vendbanimi i rindërtuar mbi të daton nga Antikiteti i Vonë – Mesjeta e Hershme. Në listën e kalave të rindërtuara nga Justiniani në provincën e Epirit të Ri, Prokopi përmend gjithashtu një kala të quajtur Tyrkanos, e cila identifikohet me rrënojat e Kalasë së Tujanit. Përballë Kalasë së Tujanit ndodhen Kisha e Shën Marisë së Brarit dhe varri monumental i familjes Skuraj, që daton nga shekujt X–XII e.s. Një element tjetër historik i rëndësishëm i zonës është Ura e Brarit, në hyrje të fshatit Tujan, e cila është pjesë e Rrugës së Arbërit. Që nga lashtësia, kjo ka qenë një nga rrugët kryesore të vendit, përkrah Via Egnatia. Për shembull, Gjergj Kastrioti Skënderbeu udhëtoi këtë rrugë strategjike nga Kruja në Petralbë (Petrelë).